Profesor Cenlha Ngałang Cultrim – jeden z najwybitniejszych tybetańskich historyków i językoznawców – zmarł 16 lutego 2025 roku.
Profesor Ałang, jak pieszczotliwie nazywali go wychowankowie, urodził się w 1930 roku w Cenlhi, w Gjalrongu, federacji niezależnych „królestw” na pograniczu tybetańskiego Khamu i Chin. W wieku trzech lat został uznany za inkarnowanego lamę i został mnichem, ale w 1951 roku oddał ślubowania i wstąpił do Stowarzyszenia Młodzieży prefektury Ngaba. Po śmierci Mao został wykładowcą w Południowo-Zachodnim Uniwersytecie Narodowości w Chengdu, a w 1989 roku uzyskał tytuł profesora.
Poświęcił życie studiowaniu historii Gjalrongu i eposu Gesara, zbieraniu i spisywaniu starych podań oraz studiom językowym. Opublikował ponad trzydzieści książek i kilkadziesiąt artykułów naukowych.
Profesora Ałanga opłakują intelektualiści, tacy jak Szokdziang i Kjabczen Dedrol, oraz anonimowi „obywatele sieci”.
„Kiedy wielcy ludzie starzeją się i odchodzą, narasta we mnie przerażenie i poczucie zbliżającego się nieszczęścia”, napisał Di Lhaden, który spędził w więzieniu cztery lata za opublikowanie „podburzającej książki”. „Może robię górę z kreciego kopczyka, ale naprawdę ciężko mi na sercu. Modlę się, by miał prostą drogę do następnego odrodzenia”.
„Padł potężny filar, dźwigający radości i smutki Krainy Śniegu. Ogromna strata”, napisał Palgon, poeta uprowadzony przez esbeków i przetrzymywany przez dwa lata.
„Kiedy nasz język i kultura wiszą na włosku, rozpaczliwie potrzebujemy Szlachetnych, którzy mają odwagę i wiedzę. Jego książki pomogły ocalić korzenie naszej tożsamości”. „W takich chwilach ogarnia mnie strach, czy zziębnięte ptaki nie zamarzną na śmierć”.
