Władze w Tybecie wydały nowe przepisy graniczne, które obowišzujš od 1 czerwca. Majš one „gwarantować suwerennoœć państwa” i „stabilizację w regionach granicznych”. Przed pięcioma miesišcami, po ucieczce XVII Karmapy, na granicy tybetańsko-nepalskiej wprowadzono nadzwyczajne œrodki bezpieczeństwa. Tybetańczykom, którzy wracajš do kraju z Indii, uchodŸcom i ich przewodnikom grożš teraz wieloletnie wyroki.
 W lutym zatrzymano w okolicach Lhasy około szeœćdziesięciu Tybetańczyków, przygotowujšcych się do ucieczki. Co najmniej cztery osoby otrzymały wyroki od dwóch do trzech lat więzienia. W areszcie Njari (prefektura Szigace, TRA) przebywa co najmniej 10 uczniów ze szkół w Indiach, którzy przyjechali do Tybetu odwiedzić krewnych.
 Rzšdowa agencja Xinhua (30 maja) nie podała pełnego tekstu nowych przepisów, informujšc, że majš one pomóc „zapewnić stabilizację w regionach granicznych”. Obowišzujšce wczeœniej przepisy, wydane przez Tybetański Region Autonomiczny, miały służyć dwóm celom: rozwijaniu handlu z Nepalem oraz zapewnieniu bezpieczeństwa na granicy. Z napływajšcych do TIN raportów wynika, iż nadzwyczajne œrodki bezpieczeństwa wprowadzono przede wszystkim po to, by kontrolować Tybetańczyków podróżujšcych bez dokumentów – zwłaszcza powracajšcych do Tybetu po zakończeniu nauki lub pracy w Indiach. Władze chińskie podejrzewajš ich o polityczne zwišzki z „antychińskimi” elementami w Indiach i lojalnoœć wobec Dalajlamy – „przywódcy zagranicznych sił separatystycznych, narzędzia antychińskich sił zachodnich oraz arcyzbrodniarza, który dzieli Macierz” (Dziennik Tybetański, 31 maja 2000). Władze TRA utrzymujš, że „klika Dalaja” stanowi „zagrożenie zewnętrzne” i jest odpowiedzialna za ponad osiem bomb, które wybuchły w Lhasie w cišgu ostatnich pięciu lat. TIN nie udało się potwierdzić doniesień o eksplozjach, do których miało dojœć latem zeszłego roku.
 Wczeœniej zatrzymywano wielu Tybetańczyków, którzy nielegalnie wracali do kraju, by odwiedzić krewnych. Tybetańczycy, którzy kierujš się do Lhasy lub próbujš uciekać z Tybetu, przekraczajš granicę na terenie prefektury Szigace. Większoœć zatrzymanych trafia do aresztu œledczego Njari w pobliżu wioski Wutu. Wœród zatrzymanych sš również Tybetańczycy, podróżujšcy z ważnymi, chińskimi dokumentami.
 Wiarygodne Ÿródła podajš, że w Njari przebywa obecnie co najmniej 10 tybetańskich uczniów ze szkół w Dharamsali i Majsurze (Indie), którzy próbowali przejœć do Tybetu w marcu i kwietniu. Żaden nie ukończył osiemnastego roku życia. Trzej inni zostali już zwolnieni. Byli więŸniowie mówiš, że w Njari panujš bardzo złe warunki – brakuje żywnoœci, więŸniowie sš bici i zmuszani do ciężkiej pracy.
 W lutym zatrzymano w Lhasie ponad pięćdziesięciu Tybetańczyków, planujšcych ucieczkę z Tybetu. Wiarygodne Ÿródła podajš, że co najmniej czterech z nich odbywa wyroki dwóch, trzech lat więzienia w Drapczi.
 Chiński kodeks karny (art. 322) stanowi, że „potajemne przekroczenie granicy państwa” jest przestępstwem, podlegajšcym karze więzienia. Najwyższe wyroki dostajš „organizatorzy” nielegalnych przerzutów – czyli tybetańscy przewodnicy, którzy, za pienišdze, przeprowadzajš innych przez granicę.
 W zeszłym roku aresztowano i skazano w Lhasie wielu przewodników. Zatrzymany w Lhasie trzydziestokilkuletni Czoephel z okręgu Bajan (chiń. Hualong) prefektury Coszar (chiń. Haidong) w prowincji Qinghai odbywa wyrok oœmiu lat więzienia. Trzydziestodwuletni Jungbumgjal z okręgu Rebgong (chiń. Tongren) Tybetańskiej Prefektury Autonomicznej Malho (chiń. Huangnan) w prowincji Qinghai został skazany w Lhasie na osiem lat więzienia za poœredniczenie między potencjalnymi uciekinierami i przewodnikami. W areszcie przebywa również dwudziestodwuletni Cełang z okręgu Jadzi (nazywanego również Dołi, chiń. Xunhua) prefektury Coszar, którego oskarżono o przeprowadzanie uchodŸców przez granicę i „utrzymywanie kontaktów z Indiami”.

 Zwiększenie kompetencji oddziałów straży granicznej

 24 maja agencja Xinhua poinformowała o „przełomowym” rozszerzeniu kompetencji Jednostki Obrony Granic Bezpieczeństwa Publicznego, który może obecnie „niezależnie wprowadzać w życie ustawę”. Do kompetencji Jednostki, która do tej pory podlegała Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, należš więc teraz sprawy karne, takie jak „nielegalne przekroczenie granicy”. Wydaje się, że władze chcš w ten sposób uszczelnić kontrolę granic.
 Ze wspomnianych przepisów z 1992 roku wynika, że TRA ma granicę o długoœci ponad czterech tysięcy kilometrów (20 proc. długoœci granic ChRL). Kaszmir i Sikkim potraktowano w nich tak, jak gdyby nie stanowiły częœci terytorium Indii, podajšc, iż TRA graniczy z Birmš, Indiami, Bhutanem, Sikkimem, Nepalem i Kaszmirem.
 Przepisy zakazujš wstępu „reporterom, dziennikarzom, uczonym i innym z państw trzecich [czyli nie sšsiadujšcych z TRA], którym należy „uniemożliwić dostęp do regionów spornych w strefie granicznej” (art. 14). Nawet chińscy dziennikarze muszš uzyskać specjalne zezwolenia na odwiedzanie owych regionów; przepisy nakazujš przesłuchanie wszystkich osób, z którym kontaktowali się podczas pobytu: „Departament Spraw Zagranicznych TRA przeprowadzi szczegółowe dochodzenie w regionie, w którym zadawano pytania ludnoœci cywilnej, a Głównodowodzšcy Departamentu Milicji przeprowadzi szczegółowe dochodzenie w oddziałach wojskowych, w których zadawano pytania żołnierzom”. Przepisy instruujš również Tybetańczyków na wypadek spotkania z nepalskimi lub indyjskimi sšsiadami – z poczštku należy być przyjaznym, a potem „uważnym”: „Nasi ludzie, którzy prowadzš interesy czy też podejmujš inne czynnoœci, kontaktujšc się z mieszkańcami krajów sšsiednich, muszš spontanicznie i przyjaŸnie pomachać rękoma i nawišzać przyjacielskie stosunki, a następnie informować o wszystkich ważnych rzeczach” (art. 13).
 Od wielu lat z Tybetu rokrocznie uciekało od dwóch do trzech tysięcy osób. W zeszłym roku liczba ta spadła do dwóch tysięcy (o niemal tysišc mniej niż rok wczeœniej). Mogło się to wišzać z podjęciem nadzwyczajnych œrodków bezpieczeństwa w okresie wielu drażliwych rocznic – m.in. pięćdziesięciolecia ChRL i 40. rocznicy powstania lhaskiego.
 Powracajšcy do kraju Tybetańczycy sš uważnie obserwowani. Lhasa podzielona jest na komitety, do których muszš się zgłaszać. Każda rodzina ma obowišzek informowania lokalnego komitetu o pojawieniu się zagranicznych goœci; ci zaœ muszš uzyskać zgodę komitetu – i, po przesłuchaniu, policji – na pobyt w mieœcie. Do obowišzków członków komitetów należy m.in. rewidowanie domów w poszukiwaniu zdjęć Dalajlamy, przypominanie mieszkańcom o noszeniu najlepszych ubrań w okolicach placu przed pałacem Potala, by „poprawić obraz miastach w oczach turystów” itd.