Po 14 latach niesienia pomocy medycznej i prowadzenia działalnoœci humanitarnej niezależna organizacja charytatywna Medecins Sans Frontieres (MSF), “Lekarze bez granic”, podjęła kontrowersyjnš decyzję o wycofaniu się z Tybetu. Słynny projekt badania i leczenia choroby Kashina-Becka oraz inne programy medyczne MSF będš kontynuowane pod auspicjami europejskiego oddziału powołanej niedawno organizacji Terma. Projekt wodno-sanitarny przejmie Save the Children Fund. “Od stycznia w Lhasie nie będzie powiewać flaga MSF”, powiedział rzecznik organizacji, która w 1999 roku zdobyła Pokojowš Nagrodę Nobla.

“Kończymy działalnoœć w Tybecie ze względów technicznych i problemów z personelem – mówi Christopher Stokes, dyrektor programowy MSF z Brukseli – ale chcemy zostawić sobie otwarte drzwi do ewentualnego powrotu. W Tybecie trudno pracować w stylu MSF. W tej chwili zamierzamy skoncentrować się na leczeniu nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS w Chinach”. Częœć z ponad 50 pracowników MSF w Tybecie (głównie Tybetańczycy – w tym technicy zatrudnieni przy programach sanitarnych oraz personel medyczny) znajdš zapewne pracę w innych organizacjach pozarzšdowych. Tybetański personel projektu Kashina-Becka przejęła Terma. Decyzja o wycofaniu się z Tybetu wynika ze zmiany strategii działania MSF w regionie. Organizacja miała problemy z utrzymaniem personelu i wczeœniej przeniosła sztab projektów tybetańskich z Lhasy do Pekinu. Pracowników poinformowano, że zarzšd uznał, iż MSF powinni skupić się na niesieniu pomocy w sytuacjach krytycznych, a nie na projektach długoterminowych. Decyzja ta budzi jednak kontrowersje w samej organizacji.

MSF założyła grupa francuskich lekarzy w 1971 roku. Stosunki MSF z władzami w Tybecie bywały napięte, po częœci za sprawš mandatu organizacji, która statutowo jest rzecznikiem “zagrożonych populacji”. W czerwcu 1997 roku władze chińskie czasowo odebrały zezwolenia na pobyt dwóm kluczowym członkom zespołu MSF, twierdzšc, że przebywajš oni w Tybecie “zbyt długo”. Po wizycie przedstawicieli kierownictwa MSF w Lhasie obaj uzyskali ograniczony dostęp do regionu. W ostatnich latach władze zmniejszały teren działania organizacji i coraz częœciej odmawiały zgody na realizację konkretnych projektów.

Trudnoœci te przyczyniły się do ostatecznej rezygnacji MSF z działania na terenie Tybetu. Członek MSF, który pracował w Tybecie, twierdzi, że jednym z najpoważniejszych problemów była koniecznoœć realizowania dyrektyw Pekinu – w ramach tzw. “spółdzielczego systemu medycznego” – w sprawie opłat za opiekę lekarskš w regionach wiejskich. Od połowy lat dziewięćdziesištych “próbowano traktować nas instrumentalnie i coraz bardziej ograniczano naszš działalnoœć”. Co najmniej raz władze uzależniły wydanie zgody na realizację projektu MSF od “dostosowania się” do “systemu spółdzielczego”. Dla rzšdu było to priorytetem, podczas gdy organizacja uważała, że w Tybecie potrzebny jest znacznie prostszy system, np. dystrybucji leków podstawowych. Cytowany członek MSF uważa, że dyrektywy Pekinu sš niedostosowane do warunków tybetańskich, a brak “ducha wspólnoty” utrudnia rozmowy o problemach medycznych. Organizację niepokoiły również przypadki korupcji – urzędnicy lokalni domagali się na przykład pieniędzy na zakup drogich samochodów terenowych, a nie œwiadczenie pomocy lekarskiej.

Władze œciœle kontrolujš działalnoœć wszystkich zagranicznych organizacji pozarzšdowych w Tybecie, który jest jednym z najmniej “nasyconych” nimi regionów œwiata. Wycofanie się MSF z pewnoœciš odbije się na Tybetańczykach, którzy korzystali z projektów organizacji.