Po wielu opóŸnieniach zarzšd Banku Œwiatowego ma zarekomendować, pod pewnymi warunkami, kontrowersyjny projekt przesiedlenia niemal 58 tysięcy ubogich chłopów w prowincji Qinghai. Decyzję podjęto mimo niezwykle krytycznego raportu wewnętrznej grupy kontrolnej, która zajęła się tym projektem niemal przed rokiem. Decyzja zarzšdu, która miała zapaœć 12 czerwca, zostanie teraz przekazana Radzie Dyrektorów. Rekomendacje oraz raport grupy kontrolnej zostanš podane do wiadomoœci publicznej dopiero po ogłoszeniu decyzji Rady Dyrektorów.
 Dobrze informowane Ÿródła twierdzš, że zarzšd uznał, iż raport grupy kontrolnej nie powinien oznaczać likwidacji kontrowersyjnego „punktu C” Projektu Walki z Ubóstwem w Chinach Zachodnich. Choć wszystko wskazuje na to, że grupa poddała projekt miażdżšcej krytyce, potwierdzajšc liczne naruszenia przepisów wewnętrznych, Bank wypracował z rzšdem Chin kompromis, pozwalajšcy na realizację tego przedsięwzięcia. Uzgodniono nowe warunki, które muszš zostać spełnione przed wypłaceniem 40 milionów USD. 6 lipca Rada Dyrektorów ma spotkać się z przewodniczšcym Jamesem Wolfensohnem, by „rozpatrzyć” raport grupy kontrolnej i rekomendacje zarzšdu.
 Zarzšd najwyraŸniej nie uwzględnił żšdań i protestów organizacji, prowadzšcych kampanię na rzecz bezwarunkowej rezygnacji z projektu. „Chcemy odpowiedzialnoœci, a nie planu działania”, oœwiadczyła International Campaign for Tibet (ICT), organizacja pozarzšdowa, którš zażšdała powołania grupy kontrolnej. ICT kwestionuje nowy kompromis z Chinami, przypominajšc, że zarzšd pierwotnie zatwierdził projekt w czerwcu 1999 na podstawie chińskich zapewnień o większej „jawnoœci” i „swobodnym dostępie” do objętego projektem regionu, które „okazały się fałszywe”.
 Peter Stephens, rzecznik Banku, twierdzi, że nie zawarto żadnego „układu”. Po „niezwykle szczegółowym” zapoznaniu się z raportem grupy kontrolnej zarzšd „zaproponował wiele poważnych zmian, poprawiajšcych projekt”, powiedział wczoraj TIN. Odmawiajšc podania dalszych szczegółów „na tym etapie”, wyjaœnił, że „decyzja o rekomendacji przyniesie większš jawnoœć, badania œrodowiska naturalnego i niezależne badania społeczne”. ródła, które miały dostęp do raportu, utrzymujš, że jednym z nowych warunków Banku jest powołanie niezależnej międzynarodowej komisji w Waszyngtonie oraz przeprowadzenie badań nad wpływem realizacji projektu na œrodowisko i struktury społeczne. Mogłoby to oznaczać kolejnš, piętnastomiesięcznš zwłokę w wypłacie funduszy.
 Bank oskarżano o to, że zapomniał o wielokrotnie przywoływanej przez Wolfesohna polityce jawnoœci. Raport grupy i rekomendacje zarzšdu zostanš udostępnione opinii publicznej dopiero w trzy dni po zapadnięciu decyzji Rady. Dyskusja nad raportem będzie więc niemożliwa, choć przepisy wewnętrzne Banku stanowiš, że „Grupa kontrolna będzie zabiegać na wszelkie sposoby o uwrażliwienie opinii publicznej na wyniki kontroli” (art. 57 zasad działania grup kontrolnych). Szeœćdziesięciu amerykańskich kongresmanów wystosowało wczoraj list do przewodniczšcego Banku, wzywajšc go do ujawnienia raportu „przed, a nie po podjęciu decyzji, która dotyczy udziałowców”.
 Decyzję o kontroli projektu – pierwszej po przyznaniu przez Bank kredytu – wywołały oskarżenia ICT o pogwałcenie wewnętrznych przepisów Banku, dotyczšcych œrodowiska naturalnego, przesiedleń i dostępu do informacji. Kredyt o wartoœci 40 milionów USD, zaaprobowany przez Radę Dyrektorów ponad rok temu, miał zostać przeznaczony na projekt walki z ubóstwem, obejmujšcy m.in. przesiedlenie 57.775 ubogich chłopów – głównie Hanów i chińskich muzułmanów narodowoœci Hui – ze wschodnich regionów prowincji Qinghai do okręgu Dulan w Mongolsko-Tybetańskiej Prefekturze Autonomicznej Conub (chiń. Haixi).

 OpóŸnienia

 Zgodnie z przepisami Banku, zarzšd ma szeœć tygodni na przedstawienie Radzie opinii na temat raportu grupy kontrolnej (art. 54). Termin ten upłynšł 12 czerwca. Po południu, „w odpowiedzi na proœbę chińskiego rzšdu”, Rada dała zarzšdowi jeszcze tydzień. Bank wydał oœwiadczenie, w którym napisano, że Chiny poprosiły o zwłokę, „by przeprowadzić dodatkowe dyskusje z zarzšdem”. Nie istnieje przepis, który pozwalałby na takie przesunięcie terminu, ale Ÿródła w Banku twierdzš, że Rada Dyrektorów ma kompetencje do podjęcia takiej decyzji. Choć taka proœba ze strony członka Rady (tzn. Chin) jest czymœ niezwykłym, Bank najprawdopodobniej się do niej przychyli. Rzecznik Banku stwierdził, że Rada Dyrektorów nie zechce „zrobić z terminu instrumentu, godzšcego w interesy członka Rady”.
 O kolejne opóŸnienie poprosił Wolfensohn, który, jak twierdzi dobrze poinformowane Ÿródło, chciał się dokładnie zapoznać z odpowiedziš przed przekazaniem jej Radzie. Zaangażowane w kampanię organizacje oskarżyły Bank Œwiatowy o „polityczne” kalkulacje – 19 czerwca przybył do Waszyngtonu Dalajlama, który następnego dnia miał spotkać się z prezydentem Clintonem. Sugerowano, że Bank wolał poczekać z przekazaniem rekomendacji zarzšdu na wyjazd Dalajlamy (planowany na 21 czerwca). Pojawiły się także oskarżenia, że Bank chce, by Rada zajęła się projektem dopiero po zakończeniu drugiej wizyty Dalajlamy w Waszyngtonie (1-3 lipca). ródła w Banku twierdzš, że spotkanie zostanie zwołane najprawdopodobniej na 6 lipca, gdyż wtedy będzie mógł w nim uczestniczyć Wolfensohn.
 Kontrowersje wokół przesiedleń wywołały nie tylko międzynarodowe protesty, ale i ostre reakcje chińskich władz, które ostatnio oskarżyły Dalajlamę o to, że „robi wszystko, by uniemożliwić państwom rozwiniętym i Bankowi Œwiatowemu niesienie pomocy Tybetowi” (Telewizja Tybetańska, 30 maja 2000). Fakt, iż Chiny, które wczeœniej uznawały obiekcje wobec projektu za „mieszanie się w wewnętrzne sprawy kraju” (Xinhua, 24 czerwca 1999), zgodziły się na nowe warunki zarzšdu, œwiadczy o wadze, jakš przywišzuje do tego projektu rzšd ChRL.
 Projekt przesiedleń w Qinghai wywołał też bezprecedensowe podziały w łonie Rady i zarzšdu Banku. O kontrowersyjnym charakterze projektu i problemach, jakie wišżš się ze współpracš z Chinami, największym kredytobiorcš Banku, najlepiej œwiadczy czas – niemal rok – jakiego potrzebowała grupa na ocenienie projektu, który okazał się bardzo kosztowny i kłopotliwy dla najwyższych władz Banku Œwiatowego.