Agencja Xinhua podała, że 20 listopada zmarł Bomi Dziampa Lodro (chiń. Bomi Qiangba Luozhu), jeden z najwyższych hierarchów buddyjskich w Tybecie, szanowany za niezwykłš erudycję, niezmordowane kształcenie nowego pokolenia tybetańskich mnichów i wielkš pokorę. W 1995 roku poprowadził wyreżyserowany przez chiński rzšd spektakl wyboru nowej inkarnacji Panczenlamy. Wielu krytykowało go wówczas za “kolaborację” z Pekinem. W “ceremonii pożegnalnej”, która odbyła się 27 listopada w głównej œwištyni Lhasy, Dżokhangu, uczestniczyli przedstawiciele rzšdu centralnego i najwyżsi przywódcy Tybetańskiego Regionu Autonomicznego (TRA). Bomi Dziampa Lodro urodził się w 1918 roku w okręgu Dzajul (chiń. Chayu) prefektury Njingtri (chiń. Linzhi), w przyłšczonej póŸniej do TRA częœci wschodniego Tybetu. W wywiadzie dla chińskojęzycznego periodyku buddyjskiego Fayin (“Głos Dharmy”) mówił, że jego rodzice zmarli, gdy był małym chłopcem. Wychowywała go rodzina wuja. Kiedy miał osiem lat, wstšpił do lokalnego klasztoru, którego mnisi rozpoznali w nim pierwszš inkarnację zwišzanego z tš œwištyniš lamy. Jako szesnastolatek przeniósł się do lhaskiego Gandenu, głównego klasztoru szkoły gelug buddyzmu tybetańskiego.

“Nie żebym miał wtedy szczególnie wyrobionš œwiadomoœć [politycznš] – wyjaœniał Fayin motywy decyzji o pozostaniu w Tybecie po stłumieniu powstania w 1959 roku. – Po prostu byłem wczeœniej w Indiach; wiedziałem, że jest tam ciężko, i znałem klimat, który zupełnie nie służy Tybetańczykom. Z perspektywy czasu uważam, że podjšłem właœciwš decyzję, i bardzo się z tego cieszę”.

Z tego, co wiadomo o jego przejœciach w czasach rewolucji kulturalnej (1966-76), można wnosić, iż zdanie to nie dotyczy tego okresu. TIN otrzymywał raporty, z których wynika, że grupa czerwonogwardzistów zmusiła go do wyniesienie ze zbezczeszczonego relikwiarza szczštków założyciela szkoły gelug, Congkhapy (1357-1419) i ciœnięcia ich w ogień. Miał przy tym jednak ocalić jego czaszkę i garœć prochów, które udało mu się ukryć i zakopać. Œwiadkowie twierdzš, że X Panczenlama chwalił go za ten akt odwagi.

Bomi Rinpocze piastował wiele stanowisk. W 1985 roku powierzono mu fotel dyrektora nowo utworzonej Akademii Buddyjskiej w Lhasie; w 1992 roku został wiceprzewodniczšcym Chińskiego Zwišzku Buddyjskiego oraz dyrektorem jego oddziału tybetańskiego. W tym samym czasie mianowano go również członkiem Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK). W latach osiemdziesištych, o czym mówi się znacznie rzadziej, prowadził i utrzymywał nieformalnš szkołę filozofii w klasztorze Neczung. Wiadomo, że dzięki osobistym wpływom i kontaktom z urzędnikami bardzo pomógł w odbudowie Gandenu.

W 1988 roku poproszono go (zapewne zrobił to sam Panczenlama) o przyjęcie tronu Ganden Czikjaba, czyli “dyrektora generalnego” Gandenu, który w hierarchii ustępuje tylko Ganden Tipie, głównemu opatowi i głowie szkoły gelug. Mnisi chcieli go póŸniej obwołać Ganden Tipš, ale sprzeciwiły się temu władze, dajšc w ten sposób do zrozumienia, że uznajš Ganden Tipów, którzy od 1959 roku przebywajš w Indiach. Jednak szukajšc kogoœ, kto miałby odpowiednio wysoka rangę do poprowadzenia ceremonii rozpoznania XI Panczenlamy, na dzień przed uroczystoœciš, która odbyła się 29 listopada 1995, rzšd nadał mu tytuł “p.o. Ganden Tipy”.

Wydaje się, że Pekin wytypował go do tej roli, gdyż był najważniejszym duchownym – tak za sprawš wieku, jak erudycji – szkoły gelug w Tybecie. Następnego dnia Dalajlama oœwiadczył, że Bomi Rinpocze został “zmuszony” do udziału w ceremonii. Osoby mu bliskie twierdzš, że uznał, iż musi to zrobić, by “chronić buddyzm w Tybecie”. Mówi się także, iż liczył, że władze powierzš mu funkcję nauczyciela chłopca i pozwolš pokierować jego edukacjš. Wybrane dziecko wywieziono jednak z Tybetu i schorowany Bomi Rinpocze właœciwie nie miał z nim kontaktu.

Mimo współpracy z władzami przy i po kontrowersyjnym wyborze Panczenlamy wielu Tybetańczyków (tak w Tybecie, jak na wychodŸstwie) uważa, że nie miał innego wyjœcia i bioršc pod uwagę okolicznoœci, postępował najlepiej jak mógł. Co więcej, do TIN nie dotarły żadne informacje, z których wynikałoby, że kiedykolwiek oskarżał Dalajlamę o “separatyzm” lub piętnował jego “klikę”, choć władze rutynowo zmuszajš tybetańskich hierarchów i duchownych do składania podobnych oœwiadczeń w ramach kampanii “edukacji patriotycznej”. “Bomi Rinpocze miał ogromnš wiedzę, był prawdziwie œwiętym i niezwykle skromnym mnichem. Uważał, że jeœli nie pójdziemy na kompromis z Chińczykami, zniszczš i te resztki buddyzmu,które udało się ocalić. Jego serce zawsze należało do Dalajlamy”, twierdzi bliskie mu Ÿródło TIN.