Tybetańskie Centrum Praw Człowieka i Demokracji
TCHRD Update
22 kwietnia 2003
 


Czadrel Rinpocze w areszcie domowym


 
Wiarygodne źródła z Tybetu informują, że Czadrel Rinpocze przebywa w areszcie domowym w “izolowanym miejscu” (chiń. dujian cun), położonym na południe od lhaskich koszar Dib. Mimo iż formalnie zwolniono go w styczniu 2002 roku po odbyciu kary sześciu lat więzienia, trudno ustalić, gdzie przebywa. Organizacje praw człowieka uznawały go za “zaginionego”. Informacje uzyskane przez TCPCD kłócą się z zapewnieniami chińskich władz, które utrzymują, że Czadrel Rinpocze – zgodnie z decyzją sądu – jest “wolny”. 

W lutym 2002 roku w klasztorze Taszilhunpo, siedzibie panczenlamów, pojawili się Palden, wicedyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Publicznego Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, oraz Dordże, zastępca naczelnika Departamentu Policji prefektury Szigace, i bez żadnych wyjaśnień zażądali wydania ksiąg religijnych i różańca Czadrela Rinpocze

Czadrel Rinpocze jest byłym opatem klasztoru Taszilhunpo. Po śmierci X Panczenlamy, który zmarł w tajemniczych okolicznościach w maju 1989 roku, władze chińskie postawiły go na czele komisji poszukującej inkarnacji Panczena. 14 maja 1995 roku po przeprowadzeniu tradycyjnych rytuałów Dalajlama wybrał spośród 30 kandydatów Genduna Czokji Nimę, ostatecznie uznając go za nowe wcielenie Panczenlamy. Dwa dni po ogłoszeniu tej decyzji sześcioletni wówczas Gendun zniknął z rodzinnej wioski. 17 maja jego los podzielił Czadrel Rinpocze. Rzecznik chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych oświadczył, że opat nie został uwięziony, lecz “jest chory i przebywa w szpitalu”. W listopadzie 1995 rząd ChRL mianował Panczenlamą inne dziecko.

Władze chińskie oficjalnie przyznały się do uwięzienia Czadrela Rinpocze dopiero dwa lata później. W maju 1997 roku agencja Xinhua poinformowała, że 21 kwietnia 1997 Pośredni Sąd Ludowy w Szigace skazał go na sześć lat więzienia. W innym oficjalnym oświadczeniu podano natomiast, że sześcioletni wyrok Czadrela – za “spiskowanie w celu podzielenia macierzy” i “ujawnienie tajemnic państwowych” – skończy się 9 stycznia 2002. Tybetańskie źródła twierdziły, że przetrzymywano go w okręgu Troczu (chiń. Heishui), a następnie przeniesiono do więzienia nr 3 Chuandong w okręgu Tazhu prowincji Sichuan.

Podczas rozmów brytyjsko-chińskich na temat praw człowieka, które prowadzono w lutym 2002, przedstawiciele Pekinu powiedzieli, że Czadrel Rinpocze został skazany w 1996 roku i zostanie zwolniony w styczniu 2002. Oświadczenie to kłóciło się z wcześniejszymi informacjami przekazanymi brytyjskiemu MSZ, wedle których wyrok zapadł w roku 1997. Sprzeczne informacje na temat wyroku i utajnienie miejsca pobytu Czadrela Rinpocze świadczą o “politycznej drażliwości” sprawy Panczenlamy.


[powrót]