Informacja o przebiegu wizyty delegacji
Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP
w Chińskiej Republice Ludowej w dniach 8 -14 sierpnia 2001 r.



W dniach 8 - 14 sierpnia 2001 r. delegacja Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP w składzie: poseł Czesław Bielecki /AWS/ - przewodniczący delegacji, poseł Kazimierz Działocha /SLD/, poseł Zbigniew Leraczyk /UW/, poseł Grzegorz Piechowiak /AWS/, złożyła wizytę w Chinach. Zasadniczym celem wizyty był udział w seminarium "Naród wieloetniczny - Autonomia - Prawa Człowieka", będącym kontynuacją polsko - chińskiego dialogu nt. praw człowieka, państwa prawa i społeczeństwa obywatelskiego, rozpoczętego w czasie majowej wizyty delegacji Komisji Spraw Zagranicznych Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych w Warszawie, gdzie odbyła się pierwsza część seminarium zatytułowana "Społeczeństwo - Jednostka - Państwo". W czasie pobytu w Chinach delegacja przebywała w Czengdu, Lhasie, Shenzhen, Hongkongu oraz Pekinie.

Czengdu
W Czengdu - stolicy prowincji Syczuan, delegacja spotkała się z panem Xu shiqun – wiceprzewodniczącym Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Prowincji Syczuan. Rozmowa dotyczyła sytuacji gospodarczej i politycznej obu krajów i potencjału gospodarczego prowincji Syczuan. Stan współpracy gospodarczej określono jako zbyt niski i nie odpowiadający możliwościom i potrzebom obu krajów. Rozmawiano również o tworzeniu się w Chinach organizacji typu Falung Gong i stosunku do nich władz chińskich.

Lhasa
W Lhasie - stolicy Regionu Autonomicznego (R.A.) Tybetu, odbyła się pierwsza część seminarium "Naród wieloetniczny - Autonomia - Prawa Człowieka. Gospodarzem seminarium był pan Gyamco - wiceprzewodniczący Stałego Komitetu Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (ZPL) R.A. Tybetu. Przewodnikiem i osobą towarzyszącą przez cały czas delegacji był pan Gyaincain Norbu - członek Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL) i wiceprzewodniczący Komisji ds. Narodowościowych OZPL. Ze strony R.A. Tybetu uczestniczyli również: pani Samding Dojepamo - wiceprzewodnicząca Stałego Komitetu R.A. Tybetu (uznawana za wcielenie Buddy), oraz Jinzon Jizanpinca, Lhalu Ciwandoje i Lhamon Sonan Lonzhub wiceprzewodniczący Regionalnego Komitetu Tybetu Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej Chin (LPKKCh).
Rozmowa dotyczyła wyłącznie spraw autonomii Tybetu, przestrzegania praw człowieka w Tybecie oraz kwestii wolności religijnych. Delegacja pytała m.in o miejsce pobytu dwunastoletniego Genduna Czokji Nim y uznanego przez Dalajlamę za inkarnację XI Panczenlamy oraz o odbywającego 6 - letni wyrok Czadrela Rinpocze. Delegacja polska prosiła o pokazanie zdjęcia chłopca lub innych wiarygodnych dowodów na to, że żyje i jest w dobrym stanie. Podkreślała, że pytania te wynikają z troski o człowieka i nie są próbą ingerencji w sprawy religijne Tybetańczyków, ani politykę wewnętrzną Chin. W doświadczonej przez system komunistyczny Polsce znikanie ludzi kojarzy się bowiem jednoznacznie i strona chińska powinna to zrozumieć. Poseł Czesław Bielecki przekazał na ręce przewodniczącego obradom pana Gyamco, przekazaną przez Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Tybetu listę więźniów sumienia - głównie tybetańskich mnichów przebywających w chińskich więzieniach. Poseł Cz. Bielecki podkreślał wielokrotnie, że ignorowanie przez władze chińskie wielkiego przywódcy duchowego jakim jest Dalajlama jest błędem. Zwracał również uwagę, że retoryka Dalajlamy już dawno przestała być nasycona anty chińskimi akcentami.
Delegacja została również przyjęta przez przewodniczącego Stałego Komitetu ZPL R.A. Tybetu pana Raidi. Rozmowa dotyczyła tych samych kwestii co na wcześniejszym seminarium. Pytany o możliwość zobaczenia zdjęcia chłopca uznanego przez Dalajlamę za inkarnację IX Panczenlamy pan Raidi zobowiązał się przesłać stronie polskiej takie zdjęcie.

Shenzhen
W Shehzhen delegacja została przyjęta przez pana Lou Li - zastępcę przewodniczącego Stałego Komitetu ZPL Shenzhen. Rozmowa dotyczyła problemów wynikających z praktycznej realizacji zasady ,jedno państwo - dwa systemy". Poseł Cz. Bielecki podkreślił, że nie można na dłuższą metę tworzyć wolnego rynku towarów i to często towarów Hi - Tech i jednocześnie hamować wolny rynek myśli.

Hongkong
W Hongkongu delegacja została przyjęta przez Ji Peidinga - Komisarza Ministerstwa Spraw Zagranicznych ChRL w Specjalnym Regionie Administracyjnym Hongkongu. Na spotkaniu obecny był również Tang Guoqiang - deputowany do Parlamentu Hongkongu.
Polska delegacja interesowała się m.in. możliwościami rozwoju kontaktów handlowych i gospodarczych. Rozmawiano również o stosunkach politycznych między Hongkongiem a Pekinem.

Polska delegacja spotkała się także ze środowiskami opozycyjnymi w Hongkongu, m.in. z członkiem Rady Legislacyjnej Hongkongu (Parlament) z ramienia Partii Demokratycznej. Rozmowa dotyczyła wolności politycznej, swobody wypowiedzi oraz wolności obywatelskich w Chinach i Hongkongu. Rozmawiano o próbach oddolnego tworzenia organizacji społecznych jak Falung Gong.

Delegacja spotkała się również z profesorem Wydziału Administracji Publicznej Uniwersytetu w Hongkongu, członkiem Partii Demokratycznej, znanym ze swoich niezależnych poglądów. Rozmawiano m.in. o przyszłości Chin i przewidywanym rozwoju sytuacji w Hongkongu oraz o ocenie działalności ruchów typu Falung Gong.

Pekin
W Pekinie delegacja spotkała się z Arcy biskupem Pekinu panem Fu Tieshan. Rozmawiano o relacjach między państwem a kościołem katolickim oraz kościołem oficjalnie przez władze uznawanym i tym tzw. "podziemnym".

W Pekinie odbyła się druga część Seminarium. Przewodniczył przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych OZPL ChRL pan Zeng lianhui. Intencją delegacji polskiej było podpisanie przez obie strony "Oświadczenia" które stanowiłoby podsumowanie dyskusji przeprowadzonej w trakcie polsko - chińskich seminariów: w Warszawie w maju 2001 r. oraz obecnego w Lhasie i Pekinie. Miał to być w zamierzeniu strony polskiej dokument stwierdzający w czym obie strony się zgadzają, a w czym się różnią. Strona chińska najpierw wielokrotnie odmawiała podpisania oświadczenia, a później w rezultacie dyskusji zaakceptowała pomysł, wprowadzając jednak do tekstu tak daleko idące poprawki, że stał on się nie do zaakceptowania dla strony polskiej, która w rezultacie odmówiła podpisania oświadczenia, jego projekt traktując jako tezy do dalszej dyskusji. Dyskusja dotyczyła m.in. problemów praktycznej realizacji zasady autonomii Tybetu, problemów rozwoju tego regionu, jak również stosunku władz chińskich do tworzących się oddolnie ruchów społecznych oraz religii. Mówiono też o wprowadzaniu w życie zasady ,jedno państwo - dwa systemy". Delegacja polska jako przykład problemów jakie stwarza praktyczna realizacja tej zasady, przytoczyła swoje kłopoty na granicy Chin z Hongkongiem, gdy okazało się, że by tego samego dnia wyjechać i wjechać z Hongkongu do Chin- teoretycznie w ramach jednego państwa - potrzebna jest wielokrotna wiza wjazdowa. Poseł Bielecki poruszał też problemy z blokowaniem przez chińskie władze oddolnego tworzenia organizacji i ruchów społecznych, Jako przykład podawał ruch Falung Gong.

Delegacja polska spotkała się również z przewodniczącym OZPL ChRL panem Li Pengiem. Rozmawiano o wdrażaniu w Chinach formuły ,jedno państwo - dwa systemy". Przewodniczący polskiej delegacji Cz. Bielecki powiedział m.in., ze żadna władza nie może długo lekceważyć oddolnych żądań społecznych. Chiny w wyniku procesów globalizacji, będą musiały do reform rynkowych dołączyć również demokratyczne reformy polityczne. Władza nie powinna oponować przeciwko tworzeniu się organizacji społecznych. Organizacje te bowiem w razie kryzysu ekonomicznego i politycznego mogą stać się partnerem dla władz. Powoływano się na przykład polskich przemian w 1989 r. Przewodniczący polskiej delegacji dawał jako przykład realizację hasła Jacka Kuronia: "zamiast palić Komitety , zakładajcie własne".

Delegacja polska nawiązała również, nieformalne kontakty z prześladowanymi przedstawicielami opozycji chińskiej w Pekinie. Podjęte starania o spotkanie dały odpowiedź odmowną ze strony ewentualnych rozmówców. Ludzie ci odmówili spotkania z delegacją polską, będąc pewnymi represji jakie mogą ich za to spotkać. Delegacja cały czas przebywała pod dyskretną obserwacją chińskich służb.

Warszawa, 17 sierpnia 2001 r.


            Sporządził: A. Kucharski
            mł. specjalista w Kancelarii Sejmu


[powrót]